Od autora: artykuł ukazał się w zbiorach Państwowej Instytucji Oświatowej NSPU w 2005 roku. Autorka artykułu prowadziła zajęcia korekcyjno-rozwojowe z zakresu kształtowania się osobowości umiejętności komunikacyjnych z młodzieżą zagrożoną (nastolatkami z upośledzeniem umysłowym i młodzieżą warunkowo uzdolnioną). Wychowawczy - Program rozwojowy został opracowany, przygotowany i wdrożony w oparciu o Liceum nr 190 i MEL nr 28. Ćwiczenia szkoleniowe autorstwa następujących autorów. wykorzystano w materiałach szkoleń dla młodzieży: A.I. Zakharov, S.A. Igumnov, A.G. Gertsov, L.F. Ann, N.I. Kozłów. Prowadzony cykl zajęć obejmował elementy poradnictwa i edukacji psychologicznej, wyrażające się we wprowadzaniu dzieci w stany emocjonalne, mimikę twarzy i podstawy relacji przyjacielskich. Czas trwania lekcji - 90 minut - dwa etapy po 40 minut każdy z 10-minutową przerwą, czas trwania cyklu - 10 lekcji z młodzieżą i 5 lekcji z rodzicami Trening ekspresji emocjonalnej (EET) ma na celu rozwiązywanie konfliktów wewnątrz- i interpersonalnych u młodzieży ryzykowne, tworzenie produktywnych relacji z innymi, podnoszenie statusu społecznego w zespole i we własnej rodzinie, rozwijanie kompetencji w kwestiach normatywnych zachowań oraz wzbogacanie arsenału komunikacji (w tym niewerbalnej), zapewniając lepsze wzajemne zrozumienie młodzież i osoby z jej otoczenia W trakcie szkolenia uczestnicy pisali własne sprawozdania i opinie z zajęć. W autoreportażach dzieci wyraźnie widać zainteresowanie komunikacją z rówieśnikami, chęć zbliżenia się do nich, poszerzenia kręgu znajomych, chęć dowiedzenia się czegoś o sobie, a także chęć okazania współczucia obojgu ich koledzy z klasy i prowadzący szkolenie W niektórych samoopisach uczestnicy szkoleń otwarcie wskazują na problemy w komunikacji i chęć znalezienia wyjścia z nich. Fragmenty samoopisów uczestników szkoleń O charakterystyce komunikacji z rówieśnikami upośledzenie umysłowe: „Zajęcia pomogły mi lepiej poznać moich kolegów z klasy” „Możesz lepiej poznać ludzi, z którymi się uczysz, a to jest dla mnie ważne” „Lubiłem komunikować się z dziewczynami” „Chciałbym, aby nasza klasa bądźcie bardziej przyjacielscy, a nasi chłopcy mądrzejsi” „Na zajęciach można dobrze poznać psychologię swojego kolegi lub własną” „Wydaje mi się, że po tych zajęciach udało mi się zbliżyć do klasy” Licealiści: „Jestem zainteresowany uczęszczać na zajęcia również dlatego, że w grupie są 2 osoby, z którymi wcześniej w ogóle się nie komunikowałem.” „Te mecze przyczyniły się do zjednoczenia naszego zespołu. Poznałem lepiej innych uczniów i mogłem dowiedzieć się o nich więcej. Zmieniłem swoje podejście do niektórych” „Po omówieniu ćwiczenia wiele zrozumiałem, pomaga mi to zbliżyć się do wielu osób i być z nimi bardziej szczerym, ponieważ w klasie mam tylko 3 przyjaciół, do których mam całkowitą pewność i mogę zaufaj im” „Zaczęłam zwracać uwagę nie tylko na przyjaciół, ale także na osoby całkowicie ode mnie odległe, nie ze strony miłej dziewczynki, ale na poziomie emocjonalnym.” „Zajęcia pomogły mi nabrać poważnego spojrzenia u dziewcząt z innych klas. Wcześniej uważałem ich za głupich i złych i byłem zniesmaczony komunikacją z nimi, więc wyszedłem, gdy ich zobaczyłem. Zrozumiałem również, dlaczego miałem napięte relacje z klasą. Po prostu nigdy nie traktowałem ich poważnie, wchodziłem w interakcję z nimi jak z dziećmi.” O moich odkryciach: Nastolatki z upośledzeniem umysłowym: „Nauczyłem się robić coś za pomocą gestów i komunikować się szczerze, ale nigdy nie nauczyłem się przekazywać uczuć za pomocą gestów” „Nauczyłem się trochę cechy mojego charakteru, dlatego interesowały mnie wszystkie moje zajęcia” „Wcześniej, gdy byłem zły, siedziałem i próbowałem zapomnieć, ale nie mogłem i jeszcze długo się obrażałem. I teraz rozumiem, że potrzebuję wyładowania „złej” energii i wiem, co można zrobić” „Poznałam lepiej moich kolegów z klasy, jak każdy z nich na co patrzy” „Nigdy nie mogę odmówić koleżance i siostrze, nawet nie udało mi się wykonać tego ćwiczenia” „Zdałem sobie sprawę, że nie powinienem po prostu powiedzieć „Nie!”, ale powiedzieć dlaczego. I dopiero wtedy to zrobiłemsłuchał” Licealiści: „Uświadomiłem sobie, że nie należy bać się wypuścić małego dziecka, przynajmniej czasami” „Przed zajęciami myślałam, że złość jest zła, że ​​nie należy jej wyrażać i bardzo się martwiłam o tym” „Ciekawie było dowiedzieć się, co w tej chwili myśli każdy z uczestników” „Teraz będę zwracać większą uwagę na swoje słowa, bo niektóre mogą poważnie urazić” „Zajęcia podobały mi się, pokazały, w jakim stopniu Potrafię wyrazić swoje myśli bez słów i jak przyzwyczajam się do różnych obrazów” „Zdałem sobie sprawę, że w ogóle nie podążam za swoim stylem komunikacji. Jest nad czym pomyśleć” „Bardzo trudno było mi odmówić, bo... koleżanka mnie namówiła, jak to w życiu bywa. Ogólnie rzecz biorąc, trudno mi odmawiać ludziom” „Poważnie myślałem o tym, że nie powinieneś bać się powiedzieć: „Nie!”, Najważniejsze jest, aby móc uzasadnić swoją odmowę, aby niczego nie stracić ” Pomimo faktu, że komunikacja jest głównym motywem aktywności młodzieży z upośledzeniem umysłowym, ma ona charakter bardziej powierzchowny w porównaniu z normą rozwoju umysłowego. Uczniowie uzdolnieni warunkowo mają wysoki wynik społeczny. energię można również wytłumaczyć faktem, że w warunkach zwiększonych wymagań edukacyjnych i wzrostu ilości zadań domowych na komunikację nie pozostaje tyle czasu, ile chcieliby nastolatki, więc rekompensują to wysokie sieci społecznościowe. energii. Wśród młodzieży z grup ryzyka w badanych grupach zauważamy wiele nakładających się problemów w komunikacji. Zarówno młodzież z upośledzeniem umysłowym, jak i młodzież warunkowo uzdolniona (licealiści) mają trudności ze zrozumieniem kolegów, umiejętnością powiedzenia: „Nie!”, akceptacją i wyrażeniem własnej złości, zrozumieniem uczuć innych ludzi i umiejętnością wyrażania swoje uczucia bez słów. Obie uczestniczki treningu korekcyjnego mają silną potrzebę komunikowania się, i to dużo, z rówieśnikami, a zwłaszcza z płcią przeciwną. Z informacji uzyskanych w trakcie badania wynika, że ​​młodzież z upośledzeniem umysłowym ma takie same wzorce przejawów empatii jak ich prawidłowo rozwijający się rówieśnicy, jednak doświadcza specyficznych trudności w komunikowaniu się, gdy istnieje pilna potrzeba komunikowania się, co wskazuje na pojawienie się przejawów społecznych i społecznych dezadaptacja komunikacyjna młodzieży z ZPR U młodzieży warunkowo uzdolnionej komunikacja jest często powierzchowna, rozwój empatii jest utrudniony ze względu na ciągłą obecność w sytuacji rywalizacji z rówieśnikami. Emocjonalność kompensacyjna warunkowo uzdolnionej młodzieży przejawia się w działaniach edukacyjnych. Potrzeba komunikacji jest jeszcze bardziej wyraźna niż u młodzieży z upośledzeniem umysłowym, co wskazuje także na oznaki dezadaptacji społecznej i komunikacyjnej. Fragmenty relacji uczestników szkoleń Ogólnie o zajęciach: Młodzież z upośledzeniem umysłowym: „Zajęcia pomagają określić typ drugiej osoby. I w ogóle chyba to wszystko nas rozwija” „Zajęcia uczą nas bycia bardziej przyjaznymi, lepiej zorganizowanymi, rozwijania poczucia własnej wartości, bycia bardziej zebranymi, rozwijania się w życiu na co dzień” „Na zajęciach rozwijamy nasz mózg i śmiać się” „Zajęcia są fajne, chciałbym jeszcze więcej pytań, nad którymi musiałbym dokładnie się zastanowić!” „Zabawy mi się podobały, dużo śmiechu, to stwarza dobry nastrój na długi czas” „Wszystko mi się podobało, ale Nie pamiętam dokładnie o co chodzi i nie wiem jaki to miałoby mieć sens! » „Podobała mi się komunikacja w kręgu” „Celem zajęć jest to, że można nauczyć się panować nad sobą, komunikować się w kręgu bez irytacji. Uczą Cię okazywać uczucia za pomocą gestów i z łatwością możesz wyrazić wszystko, co myślisz. Myślę, że te zajęcia przydadzą się” „Podobała mi się komunikacja z przyszłym psychologiem i gry” „Podobały mi się zajęcia, a ty jesteś piękna, miło na ciebie patrzeć” „Wszystkie zajęcia podobały mi się, bo rozmawialiśmy lot” Licealiści: „Pracując na lekcjach, braliśmy udział w ciekawych dialogach, grach, komunikowaliśmy się z otaczającymi nas uczestnikami, wyrażaliśmy swoje opinie. Moim zdaniem było to ucieleśnienie naszej komunikacji w życiu, poza szkołą” „w zasadzie po lekcji nic się we mnie nie zmieniło, ale dało mi doświadczenie w komunikowaniu się z.