Co sądzisz o emocjach? Z wypowiedzi klientów: - Jeśli „każdy świerszcz zna swoje gniazdo”, wiele rzeczy samo zniknie. Wtedy nie będziesz musiał szukać form wyrażania emocji. - Zrób ze mnie meduzę, żebym nie zareagował, inaczej zaryzykuję zawał serca - Jeśli żyjesz prawidłowo, nie ma negatywnych emocji. Tyle, że nie każdy wie jak i chce się opanować w naszych czasach pobłażliwości. - Złość, niezgoda oznacza obrażanie, lepiej uzbroić się w cierpliwość i nie kłócić. - Złość to „walka”, a ja jestem grzeczna Osoby te boją się siły emocji własnych i innych ludzi. Próbują się bronić prostym rozwiązaniem: zakazać odczuwania, „trzymać i nie puszczać” tych niesfornych emocji. Czym są emocje? Emocja w tłumaczeniu z łaciny oznacza podniecać, podniecać. Niepokój emocjonalny nadaje życiu smak, pikanterii, koloru, oddzielając przyjemne od nieprzyjemnego. Emocje energetyzują, motywują, organizują i kierują naszym myśleniem i działaniami. W zależności od emocji, jakie nas opętały, świat widzimy w różowych lub ponurych barwach. „Bez emocji, czyli bez umiejętności przeżywania radości i smutku, złości i poczucia winy, nie bylibyśmy w pełni ludźmi. Emocje stały się jednym ze znaków człowieczeństwa.” Izard Jak emocje pojawiły się w nas, ludziach? „Nie można z całą pewnością powiedzieć, jak w procesie ewolucji człowiek doszedł do tak różnorodnych emocji, które są dla niego teraz charakterystyczne. …już pierwsze organizmy żywe zareagowały na bodźce środowiskowe…” Izard Jak działa fizjologiczny mechanizm emocji? Zewnętrzny lub wewnętrzny czynnik drażniący powoduje impuls nerwowy, który powoduje uwolnienie do krwi hormonów, które ładują organizm energią. W zależności od sytuacji zmienia się napięcie mięśniowe. Bicie serca, przepływ krwi, oddech mogą przyspieszyć lub wręcz przeciwnie, ustąpić. Ciało jest gotowe na uściski lub atak, obronę lub ucieczkę. Wyrzucając energię do działania, ciało zostaje uwolnione od jej nadmiaru i powraca do stanu równowagi, zgodnie z zamierzeniami natury. Emocje w ich prymitywnym, odruchowym wykonaniu nazywane są afektami. Im krótszy czas od sytuacji do działania, tym większa konkurencyjność organizmu w walce o przetrwanie. sytuacja (bodziec) – afekt – działanie. Działania zwierząt są zachowaniem odruchowym lub afektywnym. Odruchy i afekty to potężne mechanizmy szybkiego reagowania, które zwiększają zdolność przetrwania. Jak działają ludzkie emocje? My, ludzie, odziedziczyliśmy ten sam mechanizm fizjologiczny. „...rola odruchów i instynktów w życiu zwierząt wydaje się być podobna do roli emocji w życiu człowieka” Izard Na nasze zachowanie i reakcje składają się elementy fizjologiczne i psychologiczne. Fizjologiczny składnik emocji jest spadkobiercą starożytnego mechanizmu szybkiej reakcji. Mamy wrodzoną zdolność odczuwania i wyrażania emocji od chwili narodzin, jeszcze zanim nauczymy się mówić i chodzić. W nas, podobnie jak u zwierząt, w odpowiedzi na bodziec odruchowo uwalniają się aktywne hormony, mięśnie, naczynia krwionośne, narządy wewnętrzne, cały organizm dochodzi do gotowości, o tych zmianach dowiadujemy się poprzez nasze doznania: - serce jest gotowe do skoku z klatki piersiowej, - na całym ciele dostałem gęsiej skórki i pociemniały mi oczy. Fizjologiczny składnik emocji generuje sygnały, które skłaniają nas do działania jeszcze zanim zdamy sobie sprawę z tego, co się stało. Po ukłuciu cofamy rękę, odskakujemy od nagle pojawiającej się sytuacji (bodźca) - afekt - akcja Automatyczna reakcja - afekt - prowadzi do automatycznych działań, ratuje nam życie. Czy nadal chcesz „zamienić się w meduzę” i nie odczuwać swoich sygnałów emocjonalnych? Rady „nie czuj” czy prośba „zrób ze mnie meduzę” są, delikatnie mówiąc, nierealne. Nie można polemizować z mechanizmem fizjologicznym. Jest znacznie starszy od naszej świadomości, dlatego pracował, działa i będzie działał niezależnie od naszych pragnień. Psychologiczny komponent emocji. Ludzka psychika kształtuje się w trakcie życia, w procesie komunikacji między człowiekiem. Jest toWiększość naszych emocji powstaje podczas interakcji nie z dziką przyrodą czy samochodem, ale z inną osobą, w bliskich, przyjacielskich lub biznesowych relacjach. To w związkach przeżywamy najszczęśliwsze i najbardziej gorzkie chwile. Naturą człowieka jest nadawanie znaczenia pojawiające się doznania. Emocja podpowiada nam, że dzieje się coś pilnie wymagającego naszej uwagi: szepcze radość, szczęście, miłość – nie przechodź obok, odbierz swój prezent! Strach - czas się oddalić lub uciec. Złość - jesteś w niebezpieczeństwie, atakuj lub broń się. Pragnienie szczęścia i pozytywnych emocji jest rzeczą naturalną. Ale prędzej czy później w związkach pojawiają się nieporozumienia, a wraz z nimi negatywne emocje. Dlaczego niezgoda jest nieunikniona, ponieważ w związku są co najmniej dwie osoby? Oczywiście każdy z nich ma swój własny głos, dlatego nie ma zgody. Z wypowiedzi klientów: Sonya ma 34 lata, opowiada o swoim dzieciństwie: „Przesunęłam kubek, a tata klepnął mnie po plecach”. Rozzłościł się i uderzył go. Sonya o swojej rodzinie: Widzę, że mój mąż wrócił z pracy ponury, po cichu poszłam do przyjaciółki. Przestraszony - uciekł. Nie oddzielając emocji od działania, reagujemy spontanicznie, jak zwierzę. W przypadku samochodu jest to najlepsze rozwiązanie. A dla relacji międzyludzkich Tata i Sonia reagują emocjonalnie. A potem pragnienie Sonyi, by stać się meduzą, staje się jasne, ponieważ nie ma innych narzędzi reagowania, a to, które ma, prowadzi do cierpienia. „Zdolność do doświadczania afektów i emocji jest wrodzona, podobnie jak zdolność mówienia. Ale mówienia uczymy się tylko w ramach określonej kultury, tak jak uczymy się emocji w środowisku, w którym żyjemy, a nasze nabyte umiejętności nakładają się na tę wrodzoną umiejętność we własnej rodzinie, tak samo uczą się jej dzieci. Zauważam, że tata również nauczył się przetwarzać swoje emocje w taki sam sposób, jak robiła to jego rodzina. Na tych przykładach najłatwiej dostrzec ofiary i agresorów, jednak wszyscy oni cierpią z powodu swojego emocjonalnego analfabetyzmu. „…emocje nigdy nie zagrażają naszemu zdrowiu i dopiero niewłaściwe radzenie sobie z nimi może być niebezpieczne, co niestety zdarza się dość często…” Lenglet W naszym zachowaniu i reakcjach występują elementy fizjologiczne i psychologiczne. Ale fizjologiczny działa niezależnie od naszych pragnień, a psychologiczny jest z natury potencjalny i realizowany jest tylko „w ramach określonej kultury”. W rodzinie, w której dorastaliśmy, chłoniemy kulturę emocjonalną. „….Nie mogę zmienić wektora moich emocji według własnej woli, są one wolne i powstają same. Ale mam moc kontrolowania tego, jak ich traktuję…” Lengle Aby żyć razem, musimy rozpoznać i szanować naszą fizjologię, być świadomi jej sygnałów, przewidywać konsekwencje i dokonywać wyborów dotyczących działań. Uwaga, nie cisza, nie rozpryskiwanie się, ale świadomość i wybór - to jest sposób psychologicznego, a co za tym idzie ludzkiego przetwarzania naszych emocji: sytuacja (bodziec) - emocja - świadomość - wybór - działanie Emocje wysyłają nam swoje ostrzeżenia i wszyscy ma prawo decydować: odgrywać rolę meduzy, działać na zwierzęcy typ afektu lub przyznawać się, słuchać swoich emocji, znajdować ludzkie rozwiązania i działać zgodnie ze świadomym wyborem. Nie reagując na sygnały emocjonalne, niszczymy siebie i nasze relacje. Reagując afektywnie, niszczymy siebie i relacje. Tylko poprzez ludzki typ reakcji opuszczamy podporządkowanie fizjologii i stajemy się ludźmi. Co zrobić, jeśli afektywna kultura reakcji lub kultura milczenia i nagromadzenia negatywności została już wchłonięta „mlekiem matki”? „Tak zwane uczucia patologiczne są w rzeczywistości sygnałami, że coś w naszym życiu jest zagrożone i że nie powinniśmy żyć tak, jak żyliśmy wcześniej”. Längle Psychologowie i psychoterapeuci pomagają nam nauczyć się być świadomymi naszych procesów emocjonalnych i szukać ludzkich rozwiązań dla nieporozumień. Z wypowiedzi klientów: „Po terapii osobistej szansa978