Od autora: Często muszę obserwować zachowanie ludzi i reakcje emocjonalne na jakąś sytuację. Zdarza się, że sytuacja nie różni się zbytnio, ale zachowania i emocje są bardzo różne. Dlaczego jest tak, że komunikując się z niektórymi osobami, już po krótkim czasie ma się wrażenie, że z łatwością można przewidzieć ich reakcję na sytuację, wydaje się, że są zaprogramowani na jeden typ zachowania, zaś drugi rozmówca pozostaje „tajemniczy” ciekawe, nieprzewidywalne”? Moim zdaniem wynika to z nawyków, które kształtujemy od wczesnego dzieciństwa. Nawyk to odruch warunkowy rozwijany przez osobę przez całe życie. Każdy człowiek rozwija nawyki, które pozostają z nami przez całe życie. Nawyk uwalnia umysł, ponieważ... staje się działaniem automatycznym. Istnieją nawyki, które pomagają żyć, ale czasami powstają złe nawyki. Aby się ich pozbyć, trzeba podjąć wysiłek lub przynajmniej zdać sobie z nich sprawę. Pewną reakcję na sytuacje, ten sam rodzaj działań, które często nie prowadzą do skutecznego rezultatu, można również uznać za nawyk. Używając terminologii Carlosa Castanedy, zachowanie i psychologię ludzi można podzielić na 3 grupy: „Ofiara”, „Łowca”, „Wojownik”, „Ofiara” charakteryzuje się tym, że w swoim życiu kieruje się przyzwyczajeniami i stereotypami, z którymi bardzo trudno się porzucić. Człowiek staje się „niewolnikiem tych nawyków”. Znając nawyki danej osoby, jej reakcję emocjonalną na określoną sytuację, można ją łatwo kontrolować i, w razie potrzeby, manipulować. „Ofiara” staje się nieelastyczna pod każdym względem: człowiekowi trudno jest zmienić swoje przekonania, nalega na własną rękę w rozmowie, nawet jeśli nie przynosi to rezultatów, trudno mu rozpoznać inny punkt widzenia; przez długi czas doświadcza niepowodzeń, nie może się przestawić, cały czas mentalnie wracając do traumatycznej sytuacji. Emocjonalnie „Ofiara” często doświadcza negatywnych emocji, podświadomie spodziewając się niesprawiedliwego traktowania wobec siebie, staje się drażliwa, z ciągłym poczuciem niezrozumienia. W rezultacie osoba zachowująca się tego typu zmuszona jest cierpieć. Są też ludzie, którzy zaczynają na nie polować: „tortury”, „naciskanie na słabe punkty”. Drugim rodzajem zachowań jest „Łowca”. Ten typ zachowań człowieka charakteryzuje się tym, że dobrze zna zwyczaje „Ofiary”, zna „jego słabe punkty” i potrafi „wyśledzić ofiarę”. Mówiąc najprościej, znając zachowanie i reakcję emocjonalną drugiej osoby, osoby te mogą z łatwością osiągnąć swój cel, choć metody osiągnięcia tego mogą być różne (dziecko, wiedząc dobrze, że jego matka „wstydzi się” swojego zachowania przed innymi ludzi, może wpaść w „histerię” na ulicy, próbując dostać to, czego chce). „Łowca” jest bardziej elastyczny i pomysłowy w porównaniu do „Ofiary”. Ale ma także zestaw uformowanych nawyków, wzorców reakcji emocjonalnych. A silniejsza osoba może wtedy zrobić z niego „Ofiarę”. Trzecim typem zachowania jest „Wojownik”. Osoba ta ma nawyki, ale nie staje się ich niewolnikiem. W różnych sytuacjach zachowuje się inaczej, jest nieprzewidywalny, elastyczny. Tak, jak każdy człowiek, przed ważnym wydarzeniem „Wojownik” może się bać, doświadczyć złości, zwątpienia, ale gdy zajdzie taka potrzeba, osoba ta staje się wobec siebie bezwzględna, nie żałuje tego, co zrobiła. Jest nieuchwytny, trudny do polowania i manipulowania. Nie myśli o tym, czy przegra, czy wygra, jest skupiony na procesie, na przeżywaniu życia. „Wojownik” ma wybór, jak działać i jak reagować. Jest odpowiedzialny za swoje czyny i życie. Wiadomo, że niektóre nawyki są trudne do rozpoznania i nie zawsze można się powstrzymać i nie poddać się nawykowym zachowaniom i stereotypowym reakcjom. Istnieje jednak możliwość uczenia się i doskonalenia. A jeśli robię coś wielokrotnie, ale nie ma pożądanego rezultatu, nie ma wewnętrznej satysfakcji z tego procesu, dominują negatywne emocje, może warto pomyśleć: „czy istnieje zniewolenie nawyku, który nie pozwala mi żyć pełnią”. Jeśli uświadomisz sobie swój nawyk, można go „przeprogramować”!!