Od autora: Dedykowane mojemu koledze z klasy – Stanisławowi Mochnaczowowi, który nagle zmarł. Pomoc psychologiczna. Jak przeżyć śmierć bliskiej osoby Autor: psycholog kliniczna Oksana Nikolaevna Litvinova Oryginał artykułu zamieszczono na stronie internetowej O.N. Litvinova. http://psylab.flybb.ru/ ...Życie to pasmo nie tylko zysków, ale i strat. G. Whited 2 czerwca nagle zmarł mój kolega z klasy, Stanisław Mochnaczow, mądry uczeń, wzorowy student, psychiatra-narkolog, kmn, mąż, ojciec i po prostu dobry człowiek. Moja pierwsza szkolna miłość. I to mnie uderzyło! Wraz z nim umarła część mnie. Ten artykuł jest poświęcony Stanisławowi Olegowiczowi Mochnaczowowi (4 marca 1972 r. - 2 czerwca 2013 r.). Czym jest życie i czym jest śmierć. W naszym społeczeństwie nie ma zwyczaju mówić o śmierci. Rodzice na emeryturze boją się rozmawiać z dziećmi o sprawach spadkowych, dorosłe dzieci „odpędzają” myśli o śmierci rodziców, a gdy zaczynają rozmowę: „Pochowajcie mnie obok…”, z brawurą przerywają: „Ty przeżyje kolejne 100 lat!”. Rodzice boją się odpowiadać na pytania dzieci dotyczące śmierci, a czasami nie wiedzą, co odpowiedzieć; nie ma w zwyczaju „płakać” i nie ma w zwyczaju okazywania swoich uczuć w pracy. Dzień po pogrzebie osoba ta wraca do pracy i wszyscy udają, „jakby nic się nie stało i wszystko było jak zwykle”. Osoba, która straciła bliską osobę, staje się bardziej osamotniona, rzadko dzwoni jej telefon, nawet najbliżsi przyjaciele mówią sobie: „Chcę pomóc, ale nie znajduję słów, boję się zadzwonić, jestem boi się, że zaboli jeszcze bardziej!” Ale jak powiedział Woland: „Tak, człowiek jest śmiertelny, ale nie byłoby tak źle. Najgorsze jest to, że czasami nagle umiera, na tym polega sztuka”. śmierć jest jeszcze trudniejsza do zrozumienia i przeżycia dla bliskich i przyjaciół. Wcześniej zapraszano żałobników, którzy wypowiadali przy trumnie specjalne słowa, wzywając, wywołując w ten sposób łzy i przełamując odrętwienie. Teraz ci, którzy przyszli na pogrzeb, szepczą, potępiając lub będąc dumnymi z hartu ducha żony lub męża, córki lub syna zmarłego: „Nie uroniłem łzy!” Takie zachowanie na pogrzebie, odmowa opłakiwania życie po pogrzebie „jak gdyby nic się nie wydarzyło” mają niebezpieczne konsekwencje dla psychiki Proces żałoby według Wasiliuka (rosyjskiego psychologa, autora książek: Przetrwanie żalu, Doświadczenie i modlitwa, Psychologia doświadczenia itp.). .) jest dziełem żałoby. Żałoba ma bardzo specyficzne etapy. Osobie, która straciła ukochaną osobę, wszystko, co się dzieje, może wydawać się jej bliskim nienormalne. – Czy on zwariował? - bliscy często zwracają się z tym pytaniem do psychologa. Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba znać etapy żałoby, cechy charakterystyczne dla każdego etapu. Jeśli istnieje podejrzenie, że na jakimkolwiek etapie „utknąłeś”, jeśli dana osoba nie jest w stanie przeżyć śmierci bliskiej osoby, lepiej zwrócić się o pomoc do specjalisty. Etapy normalnej żałoby to obraz ostrej żałoby dla wielu osób podobne. Na tym etapie osoba przeżywająca żałobę okresowo doświadcza różnych objawów cielesnych: skurczów w gardle, ataków uduszenia przy przyspieszonym oddechu, konieczności wzięcia głębokiego oddechu, uczucia pustki w żołądku, osłabienia mięśni i intensywnego subiektywnego cierpienia, ból psychiczny, zaabsorbowanie obrazem zmarłego. Etap ostrej żałoby trwa około 4 miesięcy i obejmuje następujące etapy: 1. Szok (trwający od kilku chwil do dwóch tygodni, zwykle do dziewięciu dni). Wiadomość o tragedii powoduje przerażenie, odrętwienie, oderwanie od tego, co się dzieje, lub odwrotnie, wewnętrzną eksplozję. Świat może wydawać się nierealny, przestrzeń się zawęża, czas przyspiesza lub zwalnia. Postrzeganie rzeczywistości staje się przytępione, wydarzenia mogą wypaść z pamięci. Osoba nie może zaakceptować straty, nie wierzy w nią. Z zewnątrz sprawia wrażenie odrętwiałego („zamrożonego w żałobie”), a może kapryśnego i aktywnego (organizuje pogrzeby, aktywnie wspiera innych). Człowiekw dalszym ciągu mówi o zmarłym w czasie teraźniejszym, jakby żył. Utrata bliskiej osoby nie została jeszcze uświadomiona. W normalnych granicach czasami pojawia się zjawisko „depersonalizacji”: gdy człowiek nie zdaje sobie sprawy, kim jest, gdzie w tej chwili się znajduje. Na tym etapie możliwe są myśli i impulsy do opuszczenia życia po zmarłym. Dlatego wskazane jest, aby nie zostawiać osoby samej, częściej nazywać ją po imieniu, cicho trzymać ją za rękę. Uspokajające rozmowy na tym etapie raczej nie pomogą. Jeśli ktoś płacze, trzeba pozwolić mu płakać, a nie zabierać go z trumny, dać mu możliwość pożegnania, spojrzenia po raz ostatni na ukochaną osobę. Po przebudzeniu pamiętaj o zmarłym, co jak za jego życia zdarzały się różne zdarzenia, wspólne szczęśliwe chwile, oglądanie rodzinnych fotografii. Wszystko to pomoże pokonać „odrętwienie”. Zaprzeczenie (do czterdziestu dni). Niewiara w trwałość straty (Wasiliuk) charakteryzuje ten etap ostrej żałoby. Zaprzeczenie jest naturalnym mechanizmem obronnym, który podtrzymuje iluzję, że świat może się zmienić pod naszą kontrolą lub, jeszcze lepiej,. pozostają bez zmian. Przebudzenie oznacza moment „wypuszczenia” zmarłego: jego duszy nie ma już z nami. Człowiek może już rozumem zrozumieć swoją stratę, ale jego ciało i podświadomość tego nie akceptują: widzi zmarłego w sobie. przypadkowy przechodzień, usłyszy jego kroki w pustym mieszkaniu, może śnić o zmarłym. Osoba boi się, że może zwariować. Takie wizje i sny są całkiem naturalne. Nie bój się takich snów. Jeśli śnisz o zmarłej osobie, spróbuj z nią mentalnie porozmawiać i pożegnać się z nią. Jeśli w tym okresie zmarły nie miał żadnych snów, może to oznaczać, że proces żałoby został zablokowany i konieczna jest pomoc psychologa. Wszystkie rozmowy na temat zmarłego muszą być poparte. Dobrze jest, gdy w tym okresie osoba pogrążona w żałobie płacze (ale nie całą dobę). Stopniowo świadomość zaczyna akceptować rzeczywistość straty, a wewnętrzną pustkę zaczyna wypełniać ból i różne emocje. fale”: wydaje się, że zanika, po czym ponownie się nasila. Na tym etapie człowiek uczy się żyć ze swoim smutkiem, uczy się sobie z nim radzić, ale nie zawsze to się sprawdza.3. Agresja. Przejawia się w postaci oburzenia i agresywności wobec innych. Trzy miesiące po stracie może nastąpić porażka z powodu wyczerpania sił: wydaje się osobie, że już nigdy nie poczuje się dobrze, ból jest bardzo silny. Na tym etapie (a może wcześniej) pojawiają się uczucia: poczucie winy („ty umarłeś, a ja zostałem”). Jeżeli śmierć bliskiej osoby była nagła, wówczas poczucie winy może być szczególnie silne („Gdybym tam był, nie doszłoby do tego”). Jeśli z jakiegoś powodu danej osoby nie było na pogrzebie, to też jest jej trudniej zaakceptować to, co się stało. Jest to reakcja obronna organizmu, próba przejęcia kontroli („Mogłem coś zmienić”). Najczęściej jednak człowiek nie ma żadnego wpływu na okoliczności śmierci bliskiej osoby i trzeba się z tą myślą pogodzić. Agresja wobec zmarłego („porzuciłeś mnie”) jest blokowana przez społeczeństwo („zmarły jest albo dobrze traktowany, albo wcale”), a zastępowana przez agresję wobec innych: bliskich, lekarzy, państwa, Boga. Rozpoczyna się „poszukiwanie winnych”. Często człowiek uważa się za głównego sprawcę śmierci: nie podał leku na czas, nie mógł przyjechać do szpitala, kogoś wypuścił itp. To także próba przejęcia kontroli. Ważne jest, aby poszukiwanie winnych nie przeciągało się. Na tym etapie osobę charakteryzują następujące objawy fizyczne: strach, panika, bezsenność, zmiany apetytu, napady niekontrolowanego płaczu, zmęczenie, osłabienie, nagłe. zmiany nastroju Jest to naturalny proces przeżywania straty. Kiedy złość znajdzie ujście, intensywność emocji maleje i rozpoczyna się kolejny etap.4. Depresja, której towarzyszy melancholia, wycofanie, samotność, pogrążenie się w stracie. Człowiek przecenia swoje życie, jego wartość, uczy się szukać nowych znaczeń, próbuje uświadomić sobie wartość swojego życia. Etap charakteryzuje się zaabsorbowaniem obrazem zmarłego, jego idealizacją („tego, co mamy, nie zatrzymujemy, przegrałeś przez płacz”). Jest to okres największego bólu psychicznego. W fazie ostrej żałoby żałobnik odkrywa, że ​​w jego życiu łączą się tysiące drobnych rzeczy, 1984.